Elaine den Exter: Europees kampioen 100m EK doven en slechthorenden

Geplaatst op Donderdag, 17 oktober 2019

Elaine den Exter (22) slechthorend en doof aan een kant, won in maart dit jaar al goud tijdens het WK indoor 60 meter met een tijd van 7.67. Eind juli werd ze ook Europees kampioen op de 100 meter voor doven en slechthorenden met een tijd van 12.29. Inmiddels heeft Elaine deze tijd zelfs aangescherpt tot 12.01. Wanneer je weet dat een gemiddelde dove of slechthorende door beperkt evenwicht al na dertig meter begint te zwalken, zijn deze prestaties helemaal uitzonderlijk knap. Elaine en haar trainster vertellen over haar weg naar succes.

‘Eerste grote seniorentitel, en dan loop ik een wereldrecord’

Europees kampioen 100 meter

Elaine liet afgelopen zomer het NK voor horende schieten, ze wilde zich volledig richten op het EK voor doven en slechthorende. En met succes, ze werd er Europees kampioen op de 100 meter en won het brons op de 200 meter. Elaine: ‘In aanloop naar het EK had ik een fantastisch seizoen, ik verbeterde mijn PR op de 100 m met bijna twee 10^e. Vorig jaar had ik het ER voor doven op de 100 m al op mijn naam gezet. Hierdoor was ik favoriete op de 100 m. Ook op de 200 m heb ik enorme progressie gemaakt.’ Elaine won de 100m met 0.01 seconden ten opzichte van het zilver. ‘Ik heb dit seizoen zeker betere races gelopen. Het was die dag meer dan 40 graden, daar had iedereen last van. Ik merkte dat mijn lichaam suf en zwaar aanvoelde. Dus ik was heel blij met de titel, maar vooral erg opgelucht. Het was spannend of ik het als topfavoriete kon waarmaken.’

Maar het goud tijdens het WK winnen, dat was toch haar meest bijzondere prestatie dit jaar. ‘Tijdens het WK was ik één van de favoriete, maar niet dé topfavoriete. Daarnaast was het ook nog mijn eerste grote seniorentitel, en dan loop ik een wereldrecord. Dat gaf de medaille op het WK nog meer glans.’

‘Druk van concurrentie helpt me focussen’

Terug naar de race, EK 2019

‘Voor de race probeer ik mezelf altijd flink op te peppen, dit heb ik echt nodig voor mijn start. Als ik deze race terugkijk, zie ik dat de eerste 60m goed waren en daarna liep ik verkrampt. Toen kwam de concurrentie ook steeds dichterbij.’ Elaine was zonder trainer en zonder haar ouders bij het EK. ‘Omdat mijn lichaam door de warmte die dag erg suf aanvoelde, mistte ik de aanwezigheid van Monique (haar trainer, red.). Ik was hoofdzakelijk op mezelf aangewezen. Ook mijn ouders konden er helaas niet bij zijn bij de 100m. In de dovensport heb ik ondertussen wel een naam opgebouwd, dat hielp. Het EK was ook het eerste toernooi na het WK (waar Elaine goud pakte, red.), ik merkte dat de concurrentie op zijn hoede was. Persoonlijk vind ik die druk fijn, dit helpt mij meestal om nog meer te focussen.

Na afloop kon ik de overwinning, een mooi moment, gelukkig met mijn vriend delen (hij kwam tijdens het EK uit voor Zwitserland, red.) Het moment was kort, ik moest direct door naar de dopingcontrole. En daarna weer focussen op de 200m die een paar dagen later was.’

‘Ik voel me ontzettend thuis in de groep’

Trainen bij reguliere groep, communiceren gaat prima

Elaine traint sinds twee jaar bij Monique Berrevoets. Monique: ‘Elaine trainde al bij Rotterdam Atletiek, ik zat nog bij PAC. Elaine liep destijds een beetje vast bij haar trainer, ze wilde meer en wist ook dat er meer in zat. Ze zocht bewust een gewone sprintgroep, ze was niet op zoek naar een slechthorende groep. Ze had gehoord over mij en mijn sprintgroep, dus kwam ze zo’n twee jaar geleden hier kennismaken. Dat klikte dus zijn we na de zomer van 2017 gaan samenwerken.’ Elaine: ‘Monique is heel rustig, dit heb ik nodig zeker tijdens wedstrijden. Ik ben vaak compleet het tegenovergestelde.’ Monique: ‘Ik beheers zelf geen gebarentaal maar Elaine kan heel goed liplezen en ze heeft tijdens trainingen een gehoorapparaat in. En door logopedie heeft Elaine ondanks haar beperkte gehoor, goed leren praten. Communiceren tijdens de training gaat dus prima. Ik let er wel op dat ik aanwijzingen niet te vaak in de groep roep, wanneer ik dat toch doe dan geef ik deze Elaine nog even apart door. Fijn is dat ze een atleet is die direct iets met opmerkingen doet, ze gaat er meteen mee aan de slag. Elaine: ‘Wanneer ik iets niet versta, neemt ze altijd de tijd om het te herhalen. Ik voel me ontzettend thuis in de groep. Er is ook nooit een probleem van gemaakt dat dingen herhaald worden, wel worden hier natuurlijk de nodige grapjes over gemaakt, maar dat is alleen maar goed,’ lacht Elaine.

‘Snelheid en stabiliteit: totaalplaatje moet kloppen’

Geen half werk

Monique: ‘Elaine is ongelofelijk fanatiek. Ze heeft haar hele leven ingericht voor haar sport, naast haar opleiding tot fysiotherapeut. Voor die twee dingen leeft ze.’ Elaine beaamt dat: ‘Ik hou niet van half werk, ik wil resultaat boeken met de dingen die ik doe. Wanneer het harde werk zich uitbetaald is dat natuurlijk helemaal fantastisch. Daar wil ik veel dingen voor laten. Een aantal van mijn vrienden zitten in de trainingsgroep en mijn vrienden daarbuiten hebben respect voor wat ik doe en vinden het juist heel gaaf.’ Monique: ‘Naast trainen en opleiding werkt ze ook nog wat om alles te kunnen bekostigen. Ik waarschuw haar af en toe dat ze ook moet rusten, anders brandt ze op. Ze traint vijf a zes keer per week, maar ze kan ook niet willekeurig trainingen overslaan. Het totaalplaatje moet kloppen: voor haar zijn zowel de snelheids- als stabiliteitstrainingen noodzakelijk. Maar ze wil ook niet overslaan, ze is heel gedisciplineerd.’

‘Evenwicht corrigeren kost me tijd’

Evenwicht trainen

Monique: ‘De meeste mensen denken dat het gebrek aan gehoor het grootste probleem is tijdens het sporten, maar dat is niet zo. Bij je gehoor zit ook je evenwichtsorgaan, en dat werkt bij doven en slechthorende niet goed. Bij een afstand langer dan 30 meter begint een gemiddelde dove te zwalken. Dat is ook meteen het grootste probleem bij Elaine. Dus daar zijn we aan gaan werken, en werken we nog steeds aan. Toen ze net bij me kwam, zag haar lopen er niet goed uit. We hebben het stabiele lopen langzaam opgebouwd van 60 meter naar 100 meter en volgend jaar mogelijk nog langere afstanden. Alle sprinters trainen veel rompspieren, maar voor haar zijn deze cruciaal. Daarbij moet ze tijdens het lopen focussen dat ze haar romp en armbeweging benut om recht te blijven lopen. Elaine: ‘Ik zwalk nog wel maar veel minder. Wel moet ik nog steeds veel corrigeren tijdens het lopen. Lastig want je moet juist niet nadenken tijdens het sprinten: armbewegingen en romp moeten automatisch gaan. Zodra ik hier te veel aan denk tijdens een sprint, gaat dit ten koste van mijn tijd.’

‘Bij alleen een startschot ben ik in het nadeel ’

Starten met lampjes

Natuurlijk is een beperkt gehoor een nadeel voor de start bij een reguliere wedstrijd, zeker wanneer er veel omgevingsgeluid is of een zacht startschot. Bij wedstrijden voor doven en slechthorende geldt dat niet, dan starten ze aan de hand van lampjes die veranderen van kleur. Elaine: ‘Er is hierbij geen vaste volgorde van lichtkleuren, dit verschilt per startsysteem. Deze wordt altijd bij de officiële training gedemonstreerd. Het startlicht wordt overigens manueel gedaan en staat in contact met het startschot, deze moet ook aanwezig zijn van de IAAF. Ik heb met het startlicht altijd een betere reactie dan met een startschot alleen. Licht is natuurlijk sneller dan geluid maar bij mij helemaal, door mijn gehoorverlies komt geluid nog langzamer aan. Daarnaast moet ik me ook veel meer focussen op het geluid, dan een horende atleet. Hierdoor ben ik tijdens horende wedstrijden altijd in het nadeel.’

Nieuwe doelen

Monique: ‘Het zou mooi zijn als ze in 2020 onder de 12 seconden grens gaat sprinten op de 100 meter. Elaine sluit zich daar volledig bij aan. ‘Daarnaast wil ik voor de wereldtitel gaan op de 100m.’