Een Zuid-Amerikaans avontuur

Woensdag 16 oktober 2013 stond al maanden in mijn agenda gemarkeerd als de dag waarop ik zou vertrekken naar het WK outdoor voor Masters in Porto Allegre Brazilië.

De aanloop

Dit seizoen kampte ik gedurende een veel te lange periode met een vervelende Achillespees blessure. De voorbereidingen op dit WK, zijn ondanks dat toch redelijk verlopen. Mede dankzij de intensieve behandeling door Gène Janssen, sportarts uit Hoensbroek, kon ik uiteindelijk de pees weer belasten en mijn werpen weer oppakken. Ik blijk geen uitzondering te zijn met een blessure: in de top van de wereld master atletiek heeft iedereen zo zijn blessure sores.

Verder heb ik geëxperimenteerd met techniek aanpassingen, zoals vier draaien bij kogelslingeren en drie draaien bij gewichtwerpen, maar uiteindelijk besloten om bij mijn bekende technieken (3 draai slingeren, 2 draai met gewicht) te blijven.

Voor wat betreft de Nederlandse equipe was ik de enige mannelijke werper. Dat maakte mijn schema ook zodanig anders, dat ik alleen reisde. Ik sprak af met Rik Demuynck, een Belgische werper in de 45+ categorie, dat we met elkaar zouden optrekken in Brazilië. Ook hij was namelijk de enige werpende man in zijn ploeg.

De reis

In het kort: eerst naar Schiphol, dan vliegen naar Lissabon om van daaruit de directe oversteek over de grote plas te maken naar Porto Allegre, in het zuiden van Brazilië. Van de luchthaven nog een transfer en naar het hotel. In die volgorde dus en dat alles duurde ruim een dag. Daar was ik dan, 10.000 kilometer van huis in een stad waarvan niet bekend is hoeveel mensen er wonen.

Cultuurverschil met Europa

Niet bekend hoeveel mensen er wonen? Ja dat is een van de verschillen met Europa. Bij ons is alles georganiseerd, maar zo niet in Zuid-Amerika. In Brazilië gaat alles op het gemak: “amanhã” komt alles goed. Dus dat tellen van die inwoners vinden ze niet zo interessant, dat doen ze eens in de 10 jaar en dan wordt het aantal weer bijgesteld. Porto Allegre kent volgens de laatste telling 1,8 miljoen inwoners, maar dat kunnen er goed nu ook al 2,5 miljoen zijn.

Die inwoners zijn verdeeld in een klein rijk deel en een groot arm deel. In de stad maak je het snel allebei mee. De mensen met bezit beschermen dit opvallend: huizen en appartementen zijn zonder uitzondering omgeven door hoge hekken met gevaarlijk uitziende punten er op. Zo her en der zelfs staat stroom er op! Navraag leert, dat anders het huis leeg wordt gehaald zodra de inwoners weg zijn. En dan bedoeld men helemaal leeg: inclusief meubilair. De allerarmste inwoners hebben geen huis en ze leven en slapen op straat. Ze halen ze papier en plastic uit de vuilnisbakken en verzamelen dat om te verkopen. Zo verdienen ze ongeveer omgerekend € 6,- per dag. En eten vinden ze toevallig in dezelfde vuilnisbakken. Ik zag een dakloze genieten van een handvol spaghetti die hij uit de vuilnisbak haalde…..bizar…. maar heel normaal daar.

Plastic inzamelen om een paar Euro per dag te verdienen

Op elke hoek ligt wel iemand die niets heeft onder een paar stukken karton, óf (als hij in luxe leeft) onder een wollen deken. Niet gek dat je als toerist het advies krijgt om na 7 uur ’s avonds niet meer naar buiten te gaan. Verder niet met een beurs in je broekzak lopen, want dieven zien dat als een uitnodiging. Geld moet je dus gewoon los wegstoppen in je broekzak. Nooit alleen op straat lopen en als het kan op het midden van de straat, niet langs de portiekjes. Gelukkig zijn Rik en ik samen goed voor 250 kilo en we maken wel wat indruk als we naast elkaar lopen. Maar toch zijn we voorzichtig en nemen we de adviezen serieus. Een Belgische 400 meter horden loper is aan vier dieven kunnen ontsnappen door heel hard weg te rennen. Hij blij dat hij getraind had voor dit WK! Hij werd bedreigd met een mes, dus dat zijn geen grappen. Het verkeer is chaotisch, rijbanen zijn er voor wie dat wil en taxi’s rijden meestal ertussen.

Voorzichtig invoegen is voor mietjes, gewoon oprijden!

Er rijden ook bussen maar dat duurt uren. Taxi’s zijn redelijk goedkoop, dus daar bedienen we ons van. Een van onze chauffeurs noemde zichzelf Ayrton Senna (Braziliaans formule 1 coureur) en zijn rijstijl kwam hééééél dicht daarbij in de buurt. Voor hem jammer maar gelukkig voor ons, kon de auto niet harder. Rik kan heel leuk Belgisch vloeken merkte ik. Rik en ik zijn tijdens ons verblijf in Brazilië goede vrienden geworden.

De mode is geheel verschillend met Europa. De legging is helemaal “in” en het vermakelijke is, dat iedereen, ook de vrouw met een maatje méér, in zo’n legging past. Zo’n ding rekt dan gewoon wat meer. In tegenstelling tot de Europese vrouw, schaamt de gemiddelde Braziliaanse vrouw zich er niet voor, als er her en der wat uit die legging puilt. Het blijft aan-t-rekke-lijk.

Ook de organisatie van het WK gaat op zijn Braziliaans. Twee dagen voor het evenement zijn de accommodaties nog niet in orde. De beschermende kooien om de werpringen moeten nog geplaatst worden, de aanloop van speerwerpen is nog van beton en dat soort dingen meer. En ze wisten toch echt al 2 jaar geleden dat ze dit toernooi moesten organiseren. Maar het kan nog erger: gedurende het toernooi blijkt de polsstokmat niet te voldoen. Er wordt een nieuwe gekocht, maar voor de tienkampers is dat net een dag te laat, helaas. Zij moesten al de laatste drie onderdelen (polsstok, speer en 1500 meter) in het licht van autolampen afwerken, omdat de accommodatie niet verlicht was. Een WK onwaardig, maar….het is Zuid Amerika! Van de vier geplande accommodaties blijken er maar drie klaar, dus die ene wordt dan gewoon niet gebruikt.

Aan de slingerkooi hangt een net, dat het werpen bemoeilijkt omdat het veel te veel naar binnen hangt. Na 2 dagen is dat betreffende net (dat geen andere functie had dan cosmetisch) dan ook al weer er af, omdat het aan flarden is geworpen. Wat overblijft is een ongeschikte werpkooi, omdat de kogel met bijna evenveel snelheid terugkomt als waarmee je hem er in gooit. Zo kan ik nog wel even doorgaan.

Ik praatte met een Braziliaan die een jaar lang in Mainz (D) had gestudeerd. In het Duits vertelde hij dat de Olympische spelen van 2016 in gevaar zijn, omdat verschillende sportbonden nu hun Braziliaans Olympisch Comité hebben gezegd niet tijdig te kunnen organiseren. De golfers hebben twee jaar voor de OS van 2016 nog geen accommodatie en ook de kanoërs moeten hun afdaling accommodatie nog aanleggen, waarbij het plan is om water van de zee naar de accommodatie te vervoeren met vrachtwagens. Als de OS net zo gaan als deze WK-organisatie, dan staat de internationale sport nog wat te wachten.

Ook bouwt men nog in Porto Allegre aan één van de stadions voor het WK voetbal van over een paar maanden…..Waarschijnlijk plaatst men de laatste steen nog als de openingsceremonie gaande is. Dat zou allemaal in Europa niet kunnen, maar ik vraag me af waar er meer stress voorkomt: in Zuid- Amerika of in Europa…….

Dat alles wetende, verwacht ik dat we dit soort taferelen nog wel gaan tegenkomen, maar ik neem me voor om me daardoor niet uit het veld te laten staan. Ik ga alvast een rijtje voor mezelf verzinnen wat er kan gebeuren: de verkeerde kogels als we willen beginnen, verkeerde startlijsten, gezeur over een borst - én rugnummer, terwijl er maar één nodig is voor werpers, mijn eigen discus niet aanwezig, kooien die nog steeds niet kloppen, verkeerde jurering etc.. Het is Zuid-Amerika!

De wedstrijden

Bij mijn aankomst is het WK al een paar dagen bezig. Een aantal kinderziektes van het begin van het toernooi heb ik dus gelukkig niet hoeven meemaken. Ik heb een paar dagen om bij te komen, het tijdverschil tussen Nederland en Brazilië te verwerken. Op zaterdag 19 oktober is het zover, ik moet vroeg aan de slag op kogelslingeren en ’s middags op de kwalificatie van discuswerpen. Bij het slingeren is de voorronde geschrapt, waarom weet niemand want bijna alle ingeschreven atleten zijn gekomen. Maar goed, we gaan met zo’n man of 14 aan de slag. Ik heb vooraf mijn concurrenten goed verkend en weet dat de Nieuw-Zeelander Mark Cumming favoriet is. Hij heeft dit seizoen (dat in Nieuw Zeeland pas begint) al 56 meter heeft geworpen. You Tube leerde mij, dat zijn techniek niet volmaakt is, maar de kogels wel ver vliegen. Hij heeft hier ook al getraind en dat ging als een lopend vuurtje rond: die Nieuw-Zeelander werpt ver! Maar zoals mijn instelling altijd is: er moet eerst geworpen worden. Toch bespeur ik bij mezelf iets dat zegt dat zilver maximaal is. Wellicht zeer realistisch, maar de foute instelling!

Ik begin met een worp waarbij de kogel de grond raakt, niet echt fijn maar hij is wel geldig en komt op 45 meter neer. Ik laat hem meten, omdat ik met die afstand toch al bij de eerste acht zal zitten en dus nog 5 worpen heb. Mijn tweede worp gaat naar 47,91m. Dat valt me erg tegen omdat ik daar toch een goed gevoel bij had. Mijn derde moét verder en voelt goed, maar vliegt de kooi in en is dus ongeldig. Ik ga als 3^e de finale in, omdat niet alleen de verwachte Nieuw-Zeelander, maar ook de Deen Per Sabroe voor me staat. Het valt me nog mee, die derde plek maar ik wil natuurlijk beter. Mijn 4^e worp is weer ongeldig: om gek van te worden! Wat een gewring en vechtwerk, terwijl kogelslingeren juist een nummer is van ontspanning. Ik praat even met Gottfried Gassenbauer, een 55 jarige Zwitser waarmee ik veel e-mail. Hij zegt me dat ik veel te graag wil en de ontspanning moet zoeken. Dat is heel tegennatuurlijk, als je ver werpen wil, maar ik realiseer me dat dit de enige weg is. Gelukkig lukt het me om in de 5^e worp de ontspanning te vinden en ik werp 52 meter. Ik nestel me op plek 2 en dat stemt me beter. Mark heeft dan al 53,96m geworpen en lijkt onbereikbaar. Per Sabroe werpt zeer goed en verbeterd zich elke worp, dus ik moet wellicht nog voor het zilver vrezen.

In de laatste ronde werpt topper Tom Jenssen (die dit jaar al 54 meter wierp) niet over mij heen en blijft voor hem teleurstellend 5^e. Ook de Fransen Eric de Smedt (6^e) en Arnaud Dupuis (4^e), werpen niet ver genoeg, dus ik heb in ieder geval een medaille. Van de podiumplekken moet ik als eerste werpen, omdat ik na 3 ronden op plek 3 stond. Ik hou me voor dat ik ook 54 kan werpen en dat kan goud zijn. De worp komt er goed uit, maar niet perfect. Opnieuw 52 meter. Plek 2 blijft het en daar ben ik tevreden mee. Mark Cumming wint. Tijdens het feliciteren vertelt hij, dat zijn vader 3 jaar geleden is gestorven en hij hem heeft beloofd goud te winnen op een WK…… een emotioneel verhaal. Ik vertel hem: It’s nice that you have accomplished your goal. Alleen een goed verliezer kan ook een goed winnaar zijn. Tijdens de prijsuitreiking heeft Mark regelmatig “contact” met zijn overleden vader, maar dat merk ik pas als ik de foto’s terug zie.

Foto slingeren: winnaar Mark Cumming (Nieuw Zeeland), derde Per Sabroe (Denemarken).

Het discuswerpen in de middag is om snel te vergeten, zoals het discuswerpen op dit continent sowieso een ramp zal worden. Ik haal zelfs de kwalificatie eis van 41 meter niet, maar ga toch als 7^e naar de finale. Gelukkig want dan heb ik maandag 21 oktober ook wat te doen. Die dag giet het alsof de hemel leegloopt. Zoiets als een zomerse regenbui bij ons, maar dan uren achter elkaar:

Het is onmogelijk om de discus droog te houden en dat merkt iedereen. De wedstrijd had eigenlijk afgelast moeten worden, maar dat doen ze dan weer niet die Zuid-Amerikanen. Het was gewoon onveilig, maar in ieder geval een soort van wedstrijdvervalsing. De Fin die 2 dagen eerder losjes 52 meter wierp, kwam niet verder dan 44 meter. Iedereen bleef 6-8 meter achter zijn niveau. Ik dus ook, vandaar dat het een wedstrijd was om snel te vergeten. Ik reik tot plaats 7. Veel hoger was ik ook niet in normale omstandigheden gekomen, dus ik heb er vrede mee.

Dan naar de donderdag toeleven: gewichtwerpen. Opnieuw is de Nieuw-Zeelander Mark Cumming de grote favoriet. Nog duidelijker zelfs dan met kogelslingeren. Hij heeft dit jaar al 20 meter geworpen. Ik bereid me echter voor op de beste worp van mijn seizoen en merk dat ik mentaal totaal anders naar deze wedstrijd toe leef. Als Mark ook maar enigszins aarzelt in zijn werpen, pak ik hem! Hoezo tevreden met zilver? Niks ervan! Tijdens een praatje in de “warm-up-zone” zeg ik hem: “by the way Mark, do you know I’m gonna beat you today?” Een beetje een pesterijtje, waar hij luchtig mee om gaat. Maar het is wel mijn instelling van vandaag, mijn mindset.

Als we aankomen aan de werpring moet men de sector nog uitzetten, in plaats van me te ergeren, vind ik het wel vermakelijk hoezeer dit de andere atleten stoort. Ik voel me sterker worden. Na 25 minuten oponthoud begin ik met inwerpen. Lekker, zo tegen de 17 meter aan. Mark werpt ruim een meter verder. Bij gewichtwerpen zie je dat duidelijk aan de gaten in het gras. Iedereen is onder de indruk. Het maakt mij niet uit, het moet dadelijk toch echt nog wel verder. Tom Jenssen kan ook 19 meter werpen en nog 2 anderen kunnen 18 halen. Het wordt zeker spannend. Ik ga alles geven.

Ik begin met een eerste worp van 18.05 meter: fijn begin en medaille waardig. Ook hier weer zeker nog 5 pogingen te gaan. Mark werpt ongeldig, toch zenuwachtig? Mijn 2^e beurt is eind 17 meter. Ver, maar niet ver genoeg. Mark werpt 18,25 meter en passeert mij. Ik had beter van hem verwacht, maar hij staat wel voor. In mijn 3^e worp kom ik tot 18,16 meter en sta 9 cm achter. Jammer, want dan zit ik niet op de achterhand in de laatste 3 worpen. Mijn vierde ga ik te snel de draai in en in mijn poging meer hoogte te krijgen, wordt ik te onrustig. Nog geen 17 meter. Mark worstelt vandaag ook met zijn worpen en dat verbaast me, maar geeft me ook kracht. Ik weet dat ik alles in de 5^e moet leggen, want in de laatste worp komt het er bij mij vaak net niet meer uit. Ik stap op de ring af en probeer alle energie omhoog te halen. Ik vraag de talrijke Deense toeschouwers mij te ondersteunen, hetgeen zij beantwoorden met ritmisch geklap en gefluit en geschreeuw. Dat is dat extra steuntje dat ik nodig heb. Ik haal uit en ram die zware bol naar 18,72m. Voorbij Mark, die nog 2 kansen heeft om te counteren. Hij forceert in de 5^e en ook zijn 6^e gaat tegen de kooi. Dat maakt mij opnieuw wereldkampioen, het hoogste wat een master atleet kan bereiken! Mijn smile ging van oor tot oor, onder begeleiding van enkele oerkreten, die alle blessureleed en trainingen in de afgelopen periode in één keer draagbaar maakten. Brazilië was ineens een leuk land. Missie geslaagd!

Foto gewichtwerpen, links Mark Cumming, rechts Tom Jenssen.

Op de laatste dag van het toernooi, zondag 27 oktober, vond de vijfkamp plaats. Voor mij niet meer belangrijk, want ik had met goud en zilver al meer dan verwacht. Dit was voor de fun. De vijfkamp is: kogelslingeren, kogelstoten, discuswerpen, speerwerpen en gewichtwerpen. Het werd een goeie vijfkamp, op discuswerpen na (dat was weer knudde). De vijfkamp was heel spannend: met 5 man zaten we binnen 100 punten en ik mocht gelukkig nog brons ophalen. Vóór het laatste onderdeel zag dat er niet meer naar uit, toen stond ik 5^e. maar ook hier redde het gewichtwerpen mij. Op nummer 2 had ik in de eindstand nog maar 9 punten achterstand, maar dat mocht de pret niet drukken, mijn rijtje was namelijk hiermee compleet: goud, zilver en brons!

Op maandag alles inpakken om de terugreis te beginnen. Twee weken lang van huis is wel erg lang, maar het was de moeite. Na 25 uur reizen van hotel lobby in Brazilië tot de eigen voordeur, werd ik warm verwelkomd in een speciaal versierd huis, met een glaasje bubbels. Goed om weer thuis te zijn.

De Braziliaanse vlag:

Orde en progressie? Ik heb het niet ontdekt in Brazilië………………


Tekst en foto\'s: Michel Leinders