Een lofzang op de bosloop

Je vraagt haar naar het nut van het veldlopen voor de recreatieve loper. Wat volgt is bijkans een hymne voor het bos. Een lofzang op het rennen door de natuur, een ode aan de variatie. Voor Grete Koens laat de runner in het bos de ratio los en keert terug bij het gevoel, het innerlijke. Maar bovenal is het zo verdraaid goed voor de looptechniek.

Grete Koens (45) kijkt als bondscoach talentontwikkeling (midden- en lange afstand) eerst en vooral naar het sterker maken van \"de carrosserie\" van jonge atleten. Het gaat om kracht, stabiliteit, houding, techniek. Sinds oktober traint ze wekelijks op zaterdag met een groep van twintig junioren op Papendal. \'Hier hebben we de luxe van het bos naast de deur. Lopen in het bos zorgt voor stabiliteit van romp, heup en knie.\' Variatie.

Het is onder atletiektrainers een bekende klacht dat \"de jeugd\" meer zit, slechter beweegt en daardoor sneller geblesseerd raakt. Stabiliteit werd voorheen spelenderwijs ontwikkeld. In het bos wil Koens iets van die achterstand inhalen. \'Als je door het mulle zand loopt of over bochtige bospaden, moet je telkens je voet anders neerzetten. Die variatie is uitstekend voor de stabiliteit van de gewrichten. Dat je bewegingen moet drillen, erin stampen met oneindige herhalingen, dat is achterhaald. Je moet variëren. Met crossen in het bos heb je die variatie automatisch.\'

Koens vertelt dat gebleken is dat runners ook op een vlakke ondergrond hun voeten altijd anders plaatsten. \'Er zit altijd fluctuatie in, je buigt je enkel altijd iets meer of minder.\' Daarom ook is training van stabiele gewrichten zo belangrijk. Koens: \'Ik had vroeger vaak last van mijn achillespezen en wilde mijn voeten steeds op dezelfde manier neerzetten. Ik zocht het asfalt op, vermeed het mulle zand. Maar daar moet je juist wél trainen.\'

Verfrissend
Crossen doet meer. Het volgens Koens \'verfrissend voor de geest\' om ook eens te lopen zónder klok. \'Had ik vroeger een lekkere 800 meter op de baan gelopen, dacht ik wauw... Bleek het een rottijd te zijn, dan was ik teleurgesteld. In de cross hou je een lekker gevoel; tijd doet er niet zo toe. Elke kilometer lopen in vijf of zes minuten is rationeel. Lopen in het bos is lopen op instinct. Uiteindelijk lopen de Kenianen ook op gevoel. Tijd is iets waar ze onbewust mee bezig zijn.\'

\'Ga weg uit die comfortzone van dat ene tempo,\' beveelt ze aan. \'Bij heuvel op schiet de hartslag omhoog. Heuvel af herstel je weer. Je leert je paslengte te variëren. Je traint je hele lijf anders, spelenderwijs. Zonder dat je er bewust mee bezig bent. Gebeurt het onbewust, dan beklijft het veel beter. Ook de belastbaarheid van pezen en gewrichten wordt groter met crossen. Daar heb je specifieke oefeningen voor, maar trimmers houden daar vaak niet zo van.\'

Posbank
En dan nog iets: \'Het is zo verfrissend te lopen in een mooie omgeving. Nederland heeft prachtige bossen. De mooiste? Posbank. Maar goed, ik kom uit Velp, ik ben bevooroordeeld. Dat heuvelachtige, zo mooi. Ik heb daar altijd gelopen, vanaf het begin. Dan droomde ik ervan om ooit Nederlands kampioene op de cross te zijn. In die tijd was Grete Waitz wereldkampioene. Ook een Grete, mooi.\'

Koens pakte later vier nationaal crosstitels. Het bos inspireert haar ook nu nog, maar lopen doet ze niet meer. \'Geen doel, geen uitdaging. Ik ga alleen maar langzamer. Ik fiets nu.\'

Gevaar
Het bos kent ook het gevaar van het zwikken van een enkel, omdat boomwortels of kuiltjes verscholen liggen onder dode bladeren. \'Maar juist als je goed getraind bent,\' zegt Koens, \'reageer je snel als je er op stapt. Propioceptie,\' zegt ze. Het is het vermogen om - onbewust - via het centraal zenuwstelsel een corrigerend commando aan de spieren door te geven. \'Als je je voet goed neerzet, overleef je het wel. Jos Hermens vertelde me ooit dat ze vroeger in het donker in het bos trainden.\'

Variatie en gevoel zijn voor Koens de essentie van het crossen. \'Je moet dingen niet gecompliceerd maken. Balansoefeningen doe je door gewoon in het bos te lopen. Knieheffingen? Je kunt ook door een heideveld lopen en over de struiken springen, al weet ik niet of Staatsbosbeheer dat allemaal goed vindt. Ik heb ooit in Marokko getraind met Khalid Skah, wereldkampioen op de cross. \"Hier ligt een mooi, vlak stuk\", zei hij. Het lag wel vól met keien. Hij liep er langs en er overheen, ontweek die keien. Geweldige training.\'

Tekst: Pim van Esschoten
Foto: Erik van Leeuwen