De marathon is ‘ballen tonen’

Patrick Stitzinger vertelt na de finish zijn verhaal. Hoe hij vanaf kilometer 25 al de kramp in zijn benen voelde. ,,Ik heb daarna elke kilometer moeten stoppen om te rekken. Ik zelfs even op de grond geleden, toen een Engelse fysio die langs het parkoers stond me hielp.\'\' Vijf kilometer voor de finish botste hij ook nog op een official langs het parkoers. Schoot het er weer in.

Zijn tweede marathon ooit is een gruwelijk avontuur geworden. De marathon is lijden en Stitzinger lijkt te genieten van de pijn. ,,Je moet ballen tonen,\'\' zegt hij in zijn zangerig Limburgs. En hoe erger de verschrikkingen, hoe grote de lach op zijn gezicht.

Hoe de benen nu voelen, nauwelijks een half uurtje na zijn finish? ,,Goed,\'\' zegt hij opgewekt. En dan: ,,Maar ik geloof dat ik nu een beetje duizelig begin te worden...\'\'

Hugo van den Broek en Koen Raymaekers halen na 32 kilometer de met kramp kampende Patrick Stitzinger in.

Hij verdwijnt in een witte tent achter de finish, waar zo\'n tien, vijftien bedjes gereed staan voor de slachtoffers. MASH in het Parc de la Ciutadella. Geen van die bedjes blijft leeg. Infusen worden aangebracht, zakken met ijs op de meest pijnlijke lichaamsdelen gelegd. Even later ligt Stitzinger op een bedje naast de Portugees Alberto Chaíça. Stitzinger steekt de duim op, niks aan de hand. Chaíça gilt van de pijn als hij wordt behandeld aan de blaren onder zijn voeten.

De Deen Jesper Faurschou wordt per rolstoel afgevoerd. Lopen gaat niet meer bij hem. De in Ethiopië geboren Zohar Zemiro steunt op de schouders van twee Israelische begeleiders, de blik in zijn ogen is angstaanjagend leeg. Het is de bekende aanblik na een marathon op een titeltoernooi in de hitte. Het hoort erbij, de waaghalzen die van start gaan zijn goed voorbereid. En het had het erger kunnen zijn dan de 27.4 graden en 71.8 procent luchtvochtigheid van zondag in Barcelona. De zon schijnt ook niet voortdurend.

Maar zwaar is het evengoed. ,,Zwaarder dan Rotterdam in 2007,\'\' volgens Koen Raymaekers. Het parkoers is ook pittiger en ook vrij veel wind tegen. En dat windje was ook al niet fris.\'\'

Operatie Barcelona onder leiding van Gerard van Lent was stipt en nauwgezet. De bondscoach zet zelfs een geheim wapen in. Dat blijkt zondag een ijsmachine te zijn, waarmee zakken ijs kunnen worden aangemaakt. Lekker, zo pal voor de start nog even wat ijs in de nek of op het hoofd. Maar bij de start blijkt dat de organisatie ook zakken ijs beschikbaar heeft.

Aan alles is gedacht. Klimaatkamer, drankstrategie. Maar dit is de marathon, altijd weer gebeuren onverwachte dingen. Zo krijgt Ronald Schröer al vroeg in de wedstrijd maagkrampen. Hij kan daardoor geen sportdrank meer verdragen. Water drinkt hij hooguit met kleine slokjes, veel te weinig om een helletocht als dit te doorstaan. Hij heeft de finish bereikt, nu doet alles pijn. Drinken, maar ook strompelen, staan, zitten. Zelfs praten doet pijn. Dan moet hij overgeven. En zegt: ,,Uitvallen is voor mietjes.\'\'

De strijd is gestreden, de verliezers likken hun wonden. Overwinnaar Viktor Röhtlin ziet het slagveld om zich heen en deelt dan de genadeklap uit. ,,Vergeleken bij de WK in Osaka in 2007 was het hier koud.\'\'

Röhlin is een erkend warmteloper. ,,Ik vind het lekker.\'\' Niet voor niets won hij brons in Osaka. Tijdens de Olympische Spelen van Peking in 2008 was de Zwitser zesde en beste Europeaan. Ooit was Stefano Baldini zo\'n marathonman die excelleerde in de hitte. De gruwelijke marathon van Athene in 2004 bracht hem zijn grootste triomf. En hij werd Europees kampioen in 1998 (Boedapest) en 2006 (Göteborg). Nu stapt hij halverwege uit.

Vreemd, niemand wil weten waarom. Niemand loopt op de grote kampioen af. Italianen adoreren hun kampioenen eeuwig, wordt gezegd. Maar de aftocht van Baldini is er één in stilte. Baldini is toch de expert in de hitte. ,,Yes, I was the expert...\'\' zegt de 39-jarige Italiaan ,,Niets,\'\' antwoordt hij op de vraag wat er is gebeurd. Baldini was al gestopt met wedstrijden in 2008, maar is blijven trainen. Hij wilde het nog één keer proberen en een derde Europese titel te pakken. Eén meer dus, dan zijn illustere landgenoot Gelindo Bordin. ,,Het was de verkeerde beslissing om het te proberen,\'\' zegt Baldini slechts.

De Duitser Martin Beckmann heeft het na vijftien kilometer al opgegeven, zoals uiteindelijk 19 van de 65 lopers. ,,Mijn grootste nederlaag,\'\' zegt Beckmann. Hij kijkt naar het grote tv-scherm, ziet de Fransman James Theuri en de Italiaan Ruggero Pertile in gevecht om het brons. ,,Het ziet er niet eens uit als lopen.\'\' Ook Theuri haalt de finish niet, bij kilometer 35 staakt hij zijn lijden.

Theuri heeft aanvallend gelopen. Hugo van den Broek en Rens Dekkers kiezen voor het voorzichtige scenario. Ze hangen achterin, beginnen halverwege aan een opmars. Dat heeft ook een mentaal voordeel. Het ‘oprapen\' van een loper geeft elke keer even vleugeltjes. ,,Maar ondertussen ga je zelf ook kapot,\'\' zegt Van den Broek. ,,Na 25 kilometer voelde ik me echt niet lekker meer. Je wilt het niet voelen, dus voelt je het niet. Je blokt de pijn.\'\' En vanaf 30 kilometer is het dan ook een gevecht met het lijf dat schreeuwt om stoppen.

Rens Dekkers is op papier de langzaamste van het vijftal in oranje. De verrassing is dus dat zijn opmars leidt tot de subtitel ‘beste Nederlander\'. ,,Ik haalde onderweg mannen als Baldini, Günther Weidlinger en Dan Robinson in. Grote namen, mannen die goed zijn in deze omstandigheden. Dat geeft zoveel kracht. Maar ik onderweg dacht ik: dit is bizar, waar zijn we mee bezig?\'\'

Pijn en een gelukzalig gevoel strijden om voorrang. De dertiende plek is voor hem een droom. Rens Dekkers (28) wil het hele verhaal wel drie keer aan iedereen vertellen. ,,Winnaars voelen geen pijn, hé. Dat geldt voor mij ook een beetje.\'\' En dan, net als Stitzinger eerder, voelt Dekkers zich plotseling wat duizelig. Op naar de MASH.

De winnaars zijn geëerd, de medische post stroomt langzaam leeg. Als ook Alan Manchado Vila uit Andorra na 3 uur 12 minuten en 40 seconden de finish komt, kan iedereen huiswaarts.

Het herstel kan beginnen.

Tekst: Pim van Esschoten